ابراهيم، سمير عمر. الحياة الاجتماعية في مدينة القاهرة خلال النصف الأول من القرن التاسع عشر. القاهرة: الهيئة المصرية العامة للكتاب،١٩٩٢، ٢٩٩ص
Ibrahim, Samir ‘Umar. Al-Hayat al-’Ijtima‘iyyah fi Madinat al-Qahira: Khilala al-Nisf al-Awwal min al-Qarn al-Tasi‘ ‘Ashar. Cairo: al-Hayʾah al-Misriyyah al-ʻAmmah lil-Kitab, 1992, 299 s.
ÖZET
On Dokuzuncu Yüzyılın İlk Yarısında Kahire’de Toplumsal Yaşam
الحياة الاجتماعية في مدينة القاهرة خلال النصف الأول من القرن التاسع عشر
Kitapta, yazarın modern Avrupa’yla doğrudan karşılaştırmaları kadar Mehmed Ali’nin ülkeyi modernleştirme projesinin bir sonucu olarak toplumsal değişim dönemi şeklinde sunduğu 1800 ve 1850 yılları arasında Kahire’deki toplumsal yaşamı ele alınmaktadır.
Kitapta konu, 5 bölümde araştırılmaktadır.. Öncelikle şehrin sakinlerinin demografik kompozisyonuna değinilmekte, farklı meslek gruplarının ve Kıptiler, Yahudiler, Araplar, Avrupalılar, Türkler ve köleler gibi toplumun temel dinî, etnik ve millî gruplarının boyutlarını ve koşullarını gözden geçirilmektedir.
Yazar, Kahire’nin değişen kentsel çehresinin, sokaklar, marketler, büyük inşaat projeleri dâhil olmak üzere temel özelliklerinin bir betimlemesini sunmakta ve posta ve telgraf ile sağlık planlaması konularına temas etmektedir. Kitapta kültürel yaşama işaret edilmekte ve ana eğitim kurumları, öğrencilerin toplumsal altyapıları ve Kahire toplumu üzerinde nasıl bir etki yaptıkları ele alınmaktadır. Giyim tarzları, yeme-içme, kafelerin ve değişik sanat biçimlerinin yaygınlaşmasını da içerecek şekilde şehirdeki alışkanlıklar ve gelenekler de tartışılmaktadır.
Yazar, matbaa, gazetecilik ve tercümenin gelişimini ve oynadıkları farklı rolleri gözlemlemiştir. Sonunda yazar Mehmed Ali’nin Mısır’daki adli sistem ve yasamada yaptığı değişiklikler ile güvenliği sağlama konusundaki çabalarını sunmaktadır.
Kitabın önemi genelde Orta Doğu ve özelde Mısır tarihinde mühim bir dönemin toplumsal boyutunun – ki bu boyuta Arapça külliyatta genellikle yeterli derecede değinilmemektedir – ele alınmasından kaynaklanmaktadır. Ne var ki kitap aşırı derece betimsel olup gözden geçirilen konuların sorunsallaştırılması konusunda yetersiz kalınmakta ve bu değişim döneminde kadınların durumuna yeterli derecede yer verilmemektedir.
Reham Samy Hassan
Çeviren Metin Yeğenoğlu
