Şahin, Yusuf. Kentleşme Politikası. Trabzon: Murathan Yayınevi, 2011, 2. baskı., 434 s.
ÖZET
Kentleşme Politikası
Yusuf Şahin “Kentleşme Politikası” adlı çalışmasının ikinci baskısında, kent çalışmaları literatürünün temel tartışmalarını ve Türkiye’de kentleşmenin tarihsel, politik ve ekonomik dinamiklerini birlikte ele almaktadır. Bu iki konunun tek bir çalışma kapsamında derinlemesine incelenmesi zor olduğundan, Şahin’in kitabı, kent çalışmalarına özgün bir katkı sunmaktan ziyade, Türkiye’de kentleşme konusunda giriş kitabı olarak okunabilir.
Şahin çalışmasının ilk üç bölümde, kent çalışmaları alanındaki teorik perspektifleri incelemekte ve bu perspektifleri Türkiye’nin şehirleşme örneği bağlamında yorumlamaktadır. Bu bölümlerde Şahin, kentlerin tarihî gelişiminin yanında şehirlerin kültürel ve ekonomik yönetimini de ele almaktadır. Bu bölümlerden sonra Şahin, kent çalışmalarında ön planda olan diğer konulara eğilmekte ve planlama, konut, çevre ve kentsel toprak meselelerini ele almaktadır. Kitabın sonuna doğru ise, daha az ilişkili olmasına rağmen, Şahin afet ve kırsal politikaları da kent çalışmaları bağlamında incelemeye çalışmaktadır.
Kitap sistematiği itibariyle, ele aldığı her konu için önce uluslararası literatürdeki tartışmalara ve Türkiye’deki uygulamalara bakmakla kalmıyor, aynı zamanda her bölümün sonunda incelenen konuları güçlendirmek için çalışma soruları, görsel ve istatistiki bilgileri de içeriyor. Ek olarak, Şahin, kitap boyunca yer yer İngilizce kent çalışmaları literatüründe yer alan önemli terimlerin Türkçe karşılıklarını da okuyucuya sunmaktadır. Kitapta, Türkçe kent çalışmaları literatürüne katkı oluşturacak bir diğer detay ise, Şahin’in 1930’lardan başlayarak Türkiye’de kent çalışmalarının önde gelen isimlerinin hangi uluslararası ekollerden etkilendiğini anlattığı ve Türkiye’deki akademik üretimin düşünsel kökenlerini incelediği kısımdır.
Ancak, kitaptaki bu ve benzeri ilginç ve önemli detaylara rağmen Şahin’in çalışması kavramsal derinlik ve tartışma yapısı olarak sınırlı kalmaktadır. Eser, özellikle ilk bölümlerde kavramsal çerçeve açısından zayıf, sadece betimleyici bir anlatıma sahiptir. Bu betimleyici üsluba tek istisna, devletin şehirleşme politikalarının değişimindeki negatif rolünün zaman zaman sadece bir tematik hat olarak ortaya çıkmasıdır. Ancak, kitapta kentsel gelişme için devletin kamusal hayattan neden tamamen çekilmesi gerektiği ve bunun yerine yazarın öne sürdüğü gibi, tepeden inme politikaların yerine küçük cemaatlerin ve ailelerin yerel politikaları belirlemesinin nasıl gerçekleşeceği tekrarlanan bir temenni olmanın ötesinde tartışılmamaktadır. Zaten, Şahin’in eserinin metodolojisi de böyle bir argümanı desteklemek üzere tasarlanmış değildir. Bu anlamda bu kitabın derinlemesine ve analitik bir kent literatürü analizi beklentilerini karşılamayacağını söylemek yanlış olmaz.
Genel olarak bakıldığında, “Kentleşme Politikası” kitabı kent çalışmaları literatüründeki temel tartışmalara değinen ve bu tartışmalar ışığında Türkiye’deki kentleşmenin özgün dinamiklerini inceleyen giriş niteliğinde bir çalışmadır. Özellikle, kent çalışmalarına giriş olarak kolay okunabilecek bir eser arayanlar için iyi bir alt yapı sunmakta ama derinlemesine bir analiz arayanlar için sınırlı kalmaktadır.
Helin Burkay