Aslan, Şükrü. 1 Mayıs Mahallesi:
1980 Öncesi Toplumsal Mücadeleler ve Kent. İstanbul: İletişim
Yayınları, 2004,
240 s.
ÖZET
1 Mayıs Mahallesi: 1980 Öncesi Toplumsal Mücadeleler ve
Kent
240 sayfalık bu kitap, 1970’li yıllarda İstanbul’da bir gecekondu
mahallesinin gelişimini ele alan sosyolojik bir çalışmadır. Bu özet için,
İletişim Yayınları tarafından basılan kitabın 2004 yılında yapılmış olan 1.
baskısı esas alınmıştır.
Kitapta 1970’li yıllarda İstanbul’un gecekondu mahallelerinden biri
olan 1 Mayıs Mahallesi incelenmektedir. Türkiye’de kent merkezlerinde 1960’lı
yıllardan itibaren yayılmaya başlayan illegal gecekondu yerleşimleri ve bununla
beraber kamu otoriteleri, belediyeler ve kent yoksulları arasındaki patronaj
ilişkileri metropollerin simgesi olmuştur. Kitapta bu mesele mikro bir
perspektiften tek bir mahalle üzerinden ele alınmaktadır. Çalışma,genel olarak
sözlü tarihin kalitatif yöntemlerinden faydalanılarak hazırlanmıştır.
Kitap üç bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde, yazar Şükrü Aslan
çalışmasının çerçevesini 1970’li yıllardaki kitlesel göç, gecekondulaşma ve
siyasi kutuplaşma konularının teorik yönden tartışılması üzerine kurmuştur. İkinci kısımda,
Aslan, 1970 ve 1977 yılları arasındaki dönemde, 1 Mayıs Mahallesi’nin kuruluş
ve gelişmesi sürecinde göçün ve sol eğilimli öğrenci gruplarının etkilerini ele
almaktadır. Yazar, bu bölümde aynı zamanda görüşmelere dayanarak göçmenler
arasındaki siyasi dayanışmanın ve arazinin mahalle sakinlerine eşit dağıtımının
etkilerini de incelemektedir.
Üçüncü bölümde yazar, mahalledeki gecekonduların 1977’de kamu
otoriteleri tarafından yıkılmasını izleyen dönemi tartışmaktadır. Yıkım
sonrasında ortaya çıkan kriminalizasyon ve toplumsal dayanışma ağlarının
çözülmesi süreçlerine odaklanan yazar, bu süreçleri 1980 yılında meydana gelen
askerî müdahale sonrasında mahallenin yasal olarak tanınmasıyla
ilişkilendirerek eleştirel olarak ele almaktadır.
Kitap, 1970’li yılların İstanbul’u üzerinden kent mekânında sınıf çatışmaları ve formel ve enformel
ilişkilerin dinamizmi ile ilgili teorik gözlemler ve ilave sorularla
sonuçlandırılmıştır. Kitabın en sonunda ise, görüşmelerin ayrıntılı dökümleri
vardır. Sonuç olarak, bu kitap Türkiye’deki kentleşme ve gecekondulaşma
literatürüne yapılmış etkili ve eleştirel bir katkıdır.
Helin Burkay
Aslan, Şükrü. 1 Mayıs Mahallesi:
1980 Öncesi Toplumsal Mücadeleler ve Kent. İstanbul: İletişim
Yayınları, 2004,
240 s.
ÖZET
1 Mayıs Mahallesi: 1980 Öncesi Toplumsal Mücadeleler ve
Kent
240 sayfalık bu kitap, 1970’li yıllarda İstanbul’da bir gecekondu
mahallesinin gelişimini ele alan sosyolojik bir çalışmadır. Bu özet için,
İletişim Yayınları tarafından basılan kitabın 2004 yılında yapılmış olan 1.
baskısı esas alınmıştır.
Kitapta 1970’li yıllarda İstanbul’un gecekondu mahallelerinden biri
olan 1 Mayıs Mahallesi incelenmektedir. Türkiye’de kent merkezlerinde 1960’lı
yıllardan itibaren yayılmaya başlayan illegal gecekondu yerleşimleri ve bununla
beraber kamu otoriteleri, belediyeler ve kent yoksulları arasındaki patronaj
ilişkileri metropollerin simgesi olmuştur. Kitapta bu mesele mikro bir
perspektiften tek bir mahalle üzerinden ele alınmaktadır. Çalışma,genel olarak
sözlü tarihin kalitatif yöntemlerinden faydalanılarak hazırlanmıştır.
Kitap üç bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde, yazar Şükrü Aslan
çalışmasının çerçevesini 1970’li yıllardaki kitlesel göç, gecekondulaşma ve
siyasi kutuplaşma konularının teorik yönden tartışılması üzerine kurmuştur. İkinci kısımda,
Aslan, 1970 ve 1977 yılları arasındaki dönemde, 1 Mayıs Mahallesi’nin kuruluş
ve gelişmesi sürecinde göçün ve sol eğilimli öğrenci gruplarının etkilerini ele
almaktadır. Yazar, bu bölümde aynı zamanda görüşmelere dayanarak göçmenler
arasındaki siyasi dayanışmanın ve arazinin mahalle sakinlerine eşit dağıtımının
etkilerini de incelemektedir.
Üçüncü bölümde yazar, mahalledeki gecekonduların 1977’de kamu
otoriteleri tarafından yıkılmasını izleyen dönemi tartışmaktadır. Yıkım
sonrasında ortaya çıkan kriminalizasyon ve toplumsal dayanışma ağlarının
çözülmesi süreçlerine odaklanan yazar, bu süreçleri 1980 yılında meydana gelen
askerî müdahale sonrasında mahallenin yasal olarak tanınmasıyla
ilişkilendirerek eleştirel olarak ele almaktadır.
Kitap, 1970’li yılların İstanbul’u üzerinden kent mekânında sınıf çatışmaları ve formel ve enformel
ilişkilerin dinamizmi ile ilgili teorik gözlemler ve ilave sorularla
sonuçlandırılmıştır. Kitabın en sonunda ise, görüşmelerin ayrıntılı dökümleri
vardır. Sonuç olarak, bu kitap Türkiye’deki kentleşme ve gecekondulaşma
literatürüne yapılmış etkili ve eleştirel bir katkıdır.
Helin Burkay