Aslan, Şükrü. 1 Mayıs Mahallesi: 1980 Öncesi Toplumsal Mücadeleler ve Kent. İstanbul: İletişim Yayınları, 2004, 240 s.

 

ÖZET

 

1 Mayıs Mahallesi: 1980 Öncesi Toplumsal Mücadeleler ve Kent

 

240 sayfalık bu kitap, 1970’li yıllarda İstanbul’da bir gecekondu mahallesinin gelişimini ele alan sosyolojik bir çalışmadır. Bu özet için, İletişim Yayınları tarafından basılan kitabın 2004 yılında yapılmış olan 1. baskısı esas alınmıştır.

 

Kitapta 1970’li yıllarda İstanbul’un gecekondu mahallelerinden biri olan 1 Mayıs Mahallesi incelenmektedir. Türkiye’de kent merkezlerinde 1960’lı yıllardan itibaren yayılmaya başlayan illegal gecekondu yerleşimleri ve bununla beraber kamu otoriteleri, belediyeler ve kent yoksulları arasındaki patronaj ilişkileri metropollerin simgesi olmuştur. Kitapta bu mesele mikro bir perspektiften tek bir mahalle üzerinden ele alınmaktadır. Çalışma,genel olarak sözlü tarihin kalitatif yöntemlerinden faydalanılarak hazırlanmıştır.

 

Kitap üç bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde, yazar Şükrü Aslan çalışmasının çerçevesini 1970’li yıllardaki kitlesel göç, gecekondulaşma ve siyasi kutuplaşma konularının teorik yönden tartışılması üzerine kurmuştur. İkinci kısımda, Aslan, 1970 ve 1977 yılları arasındaki dönemde, 1 Mayıs Mahallesi’nin kuruluş ve gelişmesi sürecinde göçün ve sol eğilimli öğrenci gruplarının etkilerini ele almaktadır. Yazar, bu bölümde aynı zamanda görüşmelere dayanarak göçmenler arasındaki siyasi dayanışmanın ve arazinin mahalle sakinlerine eşit dağıtımının etkilerini de incelemektedir.

 

Üçüncü bölümde yazar, mahalledeki gecekonduların 1977’de kamu otoriteleri tarafından yıkılmasını izleyen dönemi tartışmaktadır. Yıkım sonrasında ortaya çıkan kriminalizasyon ve toplumsal dayanışma ağlarının çözülmesi süreçlerine odaklanan yazar, bu süreçleri 1980 yılında meydana gelen askerî müdahale sonrasında mahallenin yasal olarak tanınmasıyla ilişkilendirerek eleştirel olarak ele almaktadır.

 

Kitap, 1970’li yılların İstanbul’u üzerinden kent mekânında sınıf çatışmaları ve formel ve enformel ilişkilerin dinamizmi ile ilgili teorik gözlemler ve ilave sorularla sonuçlandırılmıştır. Kitabın en sonunda ise, görüşmelerin ayrıntılı dökümleri vardır. Sonuç olarak, bu kitap Türkiye’deki kentleşme ve gecekondulaşma literatürüne yapılmış etkili ve eleştirel bir katkıdır.

 

Helin Burkay

 

Burkay, Helin. “Turkish abstract of 'of 1 Mayıs Mahallesi: Social Struggles and the City Before 1980'". Translated by Helin Burkay. In Cities as Built and Lived Environments: Scholarship from Muslim Contexts, 1875 to 2011, by Aptin Khanbaghi. 264. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2014.

Muslim Civilisations Abstracts - The Aga Khan University

Public Domain