المرزوقي، محمد. قابس جنة الدنيا: غابتها، خليجها، مدينتها، سكانها، تاريخها، رجالها. القاهرة: مكتبة الخانجي ،١٩٦٢، ٣٠٩ص.
Marzuqi, Muhammad. Qabis, Jannat al-Dunya: Ghabatuha, Khalijuha, Madinatuha, Sukkanuha, Tarikhuha, Rijaluha. Cairo: Maktabat al-Khanji, 1962, 309 s.
ÖZET
Gabes, Dünyanın Cenneti: Ormanları, Körfezi, Yaşayanları, Tarihî ve Ana Figürleri
قابس جنة الدنيا: غابتها، خليجها، مدينتها، سكانها، تاريخها، رجاله
Eldeki kitap altı ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde ünlü Gabes Vahası ile burada bulunan ağaçlar ve mahsuller betimlenmektedir. İkinci bölüm, şehre stratejik bir coğrafi konum sağlayan vahanın körfezine odaklanmaktadır. Üçüncü bölüm, şehirdeki çoğu tahrip edilmiş olan Hisar ve al-‘Arusain Sarayı gibi en önemli tarihî anıtları anlatmaktadır. Dördüncü bölüm, şehrin nüfusuna değinip kökenlerini ve âdetlerini vurgularken Beşinci Bölüm, Gabes’te tanık olunan çok çeşitli siyasi gelişmeleri ve burayı yönetmiş olan en önemli valileri ele almaktadır. Son olarak, Altıncı Bölümde yazar bilinen Gabesli bilim adamlarına, şairlere ve Peygamberin sahabesi Ebu Lubabah El-Ensari gibi mistiklere değinmektedir. Ne var ki yazar sadece erkeklere değinmekte ve Gabes’in bilimsel, edebî ve siyasal yaşamında kadınların rolünü göz ardı etmektedir.
Kitap Gabes’in önemini ortaya koymanın yanında Tunus’un genel bir tarihini de sunmaktadır. Bundan dolayı, tarihçiler ve gezginler tarafından bir referans kitabı olarak kullanılabilir. Dahası, yazar şehrin sadece olumlu yönlerine odaklanmamış, içme suyuna erişim ve şehrin simgesel yapılarına karşı ihmalkârlık gibi sorunların da altını çizmiştir. Yazar her zaman tarihî kanıtlara başvurmamış ve bu araştırmanın büyük kısmını kendi topladığı verilere dayandırmıştır.
Okuyucular bu kitabın ellili yılların sonlarında yazıldığını; kitapta verilen istatistiklerin ve bilgilerin bazılarının artık geçerli olmadığını akılda tutmalıdır. Örneğin, Gabes’in bir bölümü olan Gbili şehri bugün bağımsız bir vilayet olmuştur.
Meriam Ben Amor
Çeviren Metin Yeğenoğlu
