شميس،عبد المنعم. قهاوي الأدب و الفن في القاهرةالقاهرة: دار المعارف، ١٩٩١، الطبعة الأولى، ١۲٨ص.
Shumays, ‘Abd al-Mun‘im. Qahawi al-Adab wa-al-Fann fi al-Qahirah. Cairo: Dar al-Ma‘arif, 1991, 1. baskı., 128 s.
ÖZET
Kahire’deki Edebiyat ve Sanat Kafeleri
قهاوي الأدب و الفن في القاهرة
Bu kitap, tarihsel anlatılar, tasvirler ve hikâyeler üzerinden kafelerin 19. yüzyılın sonundan 20. yüzyılın ortalarına kadar Kahire’nin sanat ve edebiyat hayatı üzerindeki etkilerini ele almaktadır. Böylelikle de, Arap popüler kültürüne zevkli bir yolculuk yapma imkânı sunmaktadır. Yazar tarafından verilen bilgiler 19 yüzyıl Mısır’ına dair, gözlemlerden ve sözlü kaynaklardan çıkan birçok tasvire dayanmaktadır. Özellikle Efendiye Kafesi, Hay el-Hüseyin Kafesi ve el Busta Kafesi önemli edebî ve sanatsal merkezler olarak anlatılmıştır. Dahası kitap halk nesirleri, hikâye okuma ve şiir yarışmaları gibi bu kafelerde uygulanan edebî biçimleri de tanıtmaktadır.
Eseri, bu konuda yazılmış diğerlerinden ayıran, insanları ve mekânları edebî tarzda betimsel olarak anlatmasıdır. Yazar, Osmanlı’nın son dönemlerinden modern zamanlara geçiş sürecinde, bu kafelerin müşterilerinin canlı bir portresi ile Kahire’nin çok çeşitli ve dikkat çekici bir tanıtımını sunmaktadır. Duygusal hikâyelere odaklanırken şehrin edebî ve toplumsal mihenk taşlarını anlatmaktadır.
Bu kitapla ilgili iki zayıf noktanın belirtilmesi gerekir. Öncelikle kitap herhangi bir atıf sistemi içermemektedir ve yazar verdiği bilgileri belgelendirmemektedir. Diğer yandan, kitapta herhangi bir kaynakça veya dizin bulunmaması nedeniyle yazarın verdiği bilgiler doğrulanabilir değildir. Bir sözlü kaynaktan alıntı yaptığında kaynağın kimliğini ya da verilen bilginin bağlamını belirtmemektedir. Yazarın sadece kendi hafızasına bel bağlamadığı açıktır. İkincil kaynaklara başvurduğunu gösterecek şekilde sıklıkla tarihlerden ve isimlerden söz etmektedir. Bununla beraber, çok titiz bir tarihçi bile yazarın yaptığı çok sayıda dolaysız gözlemden fayda sağlayacaktır.
Abdessamad Belhaj
Çeviren Metin Yeğenoğlu
Belhaj, Abdessamad. “Turkish abstract of 'Literary and Artistic Cafés in Cairo'". Translated by Çeviren Metin Yeğenoğlu. In Cities as Built and Lived Environments: Scholarship from Muslim Contexts, 1875 to 2011, by Aptin Khanbaghi. 284. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2014.
Muslim Civilisations Abstracts - The Aga Khan University