Antik Türkistan’ın Gizemleri: Bilimsel ve Popüler-Bilimsel Makaleler Derlemesi

Смагулов, Е. Загадки Древнего Туркестана: Алматы Сборник Научных и Научно-Популярных Статей. Алматы: Санат, 1998, 173c.

 

Smagulov, E. Zagadki Drevnego Turkestana: Almaty Sbornik Nauchnykh i Nauchno-Populiarnykh Statei. Almaty: Sanat, 1998, 173 s.

 

ÖZET

 

Antik Türkistan’ın Gizemleri: Bilimsel ve Popüler-Bilimsel Makaleler Derlemesi

 

Загадки Древнего Туркестана: Алматы Сборник Научных и Научно-Популярных Статей

 

Kazakistan’ın Güney-Kazak (Yuzhno-Kazakh) bölgesinde yer alan Türkistan (Yaş), tarihi antik dönemlere değin uzanan bir şehirdir. En değerli İslam mimarisi eserlerinden biri olan Hoca Ahmet Yesevi (ö. 1166-67) türbesi bu şehirdedir. Şehir MS 4 ila 6. yüzyıllar arasında kurulmuş ve gelişiminin zirvesine 12. yüzyılda ulaşmıştır; daha sonra Kazak Hanlığının siyasal ve kültürel merkezi hâlini almıştır.

 

Kitap söz konusu şehrin tarihini ele almakta,ve on üç bilimsel ve popüler-bilimsel makaleyi bir araya getirmektedir. Editörün asıl amacı geçmişte çeşitli süreli yayınlarda basılmış olan makaleleri toplamak ve bunları tek bir kitap halinde bir araya getirmektir; bu makalelerin çoğu az bulunur niteliktedir.

 

Makaleler derlemesi Kazak dilindeki kısa değerlendirmeler eşliğinde Rusça yayımlanmıştır. Ortak çalışmaları kapsayan makaleler üç ana bölüme ayrılabilir: arkeoloji, mimari ve tarih.

 

Shuhovtsov tarafından yayımlanan makale “vakıf” ve Ahmet Yesevi Türbesi ile ilgili belgelerin araştırılmasına ve tercüme edilmesine hasredildiği için özellikle dikkat çekicidir. Tıpkıbasım kopyaları ve resimleri makaleye eklenen söz konusu belgeler ve bölgenin Rusya tarafından ele geçirilmesinden önce Türkistan şehrinde cari olan toplumsal ilişkiler, tarihî bakımından kıymetli ve güvenilir kaynaklardır.

 

Orta Asya arkeolojisinin kurucusu olan M. Masson’ın kaleme aldığı makalenin değeri de küçümsenemez; zira bu makale Türbe’nin inşa tarihinden söz etmekte olup birincil tarihî kaynakların titiz bir incelemesine dayanmaktadır.

 

Ortak makalelerin editörü olan Erbulat Smagulov’un makalesi, büyük oranda, Yesevi külliyatının bulunduğu alanda gerçekleştirilen restorasyon çalışmaları esnasında bulunan yeni arkeolojik malzemeleri ele almaktadır.

 

Kitap, bibliyografik kayıtlara yer vermemesi gibi bazı eksikliklere sahip olmakla birlikte, hem genel okuyucular hem de İslam mimarisi eserlerine ve bir güney Kazakistan şehri olan Yaş’ın (Türkistan’ın) Orta Çağ tarihine ilgi duyan tarihçiler açısından kıymetli bir kaynak malzeme teşkil etmektedir.

 

Akram Khabibullaev

Çeviren Fatih Taştan

 

Khabibullaev, Akram. “Turkish abstract of 'The Mysteries of Ancient Turkestan: Collection of the Scientific and Popular Scientific Articles'". Translated by Çeviren Fatih Taştan. In Cities as Built and Lived Environments: Scholarship from Muslim Contexts, 1875 to 2011, by Aptin Khanbaghi. 340. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2014.

Muslim Civilisations Abstracts - The Aga Khan University