دريانورد، غلام حسين. سیمای بندر گناوه در هفت آیینه آمار: تاریخ و سفرنامه ها، اقتصاد، ایثار، فرهنگ، هنر، ادبیات و ورزش، فرهنگ مردم، شعر. تهران: هیرمند، ۱۳۷۷، ۳۲٩ص.
Daryanavard, Ghulam Husayn. Sima-yi Bandar-i Ganavah dar Haft Ayinah-i Amar: Tarikh va Safarnamah-ha, Iqtisad, Ithar, Farhang, Hunar, Adabiyyat va Varzish, Farhang-i Mardum, Shiʻr. Tehran: Hirmand, 1998, 329 s.
ÖZET
Ganavah Limanının Fizyonomisinin Yedi İstatistiksel Camekanı: Tarih ve Gezi Kitapları, Ekonomi, Kurbanlar, Kültür, Sanat, Edebiyat ve Spor
سیمای بندر گناوه در هفت آیینه آمار: تاریخ و سفرنامه ها، اقتصاد، ایثار، فرهنگ، هنر، ادبیات و ورزش، فرهنگ مردم، شعر
Yazara göre bu kitabın yazılma amacı, kendi doğduğu şehrin gerçekçi, açık ve ayna gibi bir görüntüsünü sunmaktır. Başlıkta imlendiği şekliyle, kitap yedi bölüme veya görüntüye ayrılmıştır. Buradaki “ayna” metaforu her şeyi olduğu gibi gösterme çabasına işaret etmektedir. Kitabın bu gerçekçi yapısı, verilerin doğrudan İran İstatistik Merkezi’nden ve Plan ve Bütçe Bakanlığı’nın belgelerinden alındığı demografi ve ekonomi gibi bölümlerde bir ölçüye kadar mevcuttur.
Tarih ve seyahatnameler üzerine olan bölümde yazar gezginlerin Ganavah Limanı’na dair anılarını bir araya getirmeye çalışmıştır. Bazı durumlarda bunlar bir cümle ya da pasajdan öteye gitmese de İbn el-Fakih’ten Celal Al-i Ahmed’e kadar çok sayıda farklı turisti kapsamaktadır.
“Kurban” üzerine olan bölümde, yazarın dili tarafsız bir dilden 1979 devrimiyle görüş birliği yapan bir dile meyletmektedir. Bu noktada yazar devrim ve savaş sırasında limanın durumunu ele alırken bir devrim adamı gibi konuşmaktadır. Bu bölümün büyük bir bölümü mecmualar, günlükler, savaş anıları ve şehitlerin vasiyetlerinden alınmış sayfalarla doludur.
Sanat ve kültür üzerine olan bölümün önemli bir kısmı yazarın kendisi de baskın bir şekilde dâhil olmak üzere birçok kişiyi tanıtmaya ayrılmıştır. Ganavah Limanı’nda yaşamış olan şairlere de bu bölümde yer verilmiştir. Kitabın “Şiir” başlığı verilmiş olan son kısmı yazarın kendi şiirlerinin bir derlemesine ayrılmıştır. Tüm bu sorunlar metnin tarafsızlığını ve ayna gibi olma iddiasını zedelemiştir. Ayrıca, kitapta sporla ilgili hemen hemen hiç bir tartışma yoktur.
Kitabın en sağlam ve tarafsız kısmının halkın çeşitli inanç, tören ve âdetlerinin anlatıldığı kültür üzerine olan bölüm olduğu söylenebilir. Yazar ayrıca deyim, atasözü, tekerleme, ninni ve benzeri öğeleri dizin şeklinde kayda geçirmeye çalışmıştır. Ne var ki, bu hususta transkripsiyon geleneklerine uygun davranmamıştır.
Kitabın asıl kitlesi sosyologlar ve İran Körfezi’nin kuzey kıyılarının kültürüyle ilgilenenlerden oluşmaktadır.
Iradj Ismailpour Ghouchani
Çeviren Metin Yeğenoğlu
