Большаков, Олег Георгиевич. Средневековый Город Ближнего Востока: VII-Середина XIII в.: Социально-Экономические Отношения. Москва: Наука, Глав. Ред. Восточной Лит-Ры, 1984, 344c.
Bolshakov, Oleg Georgievich. Srednevekovyi Gorod Blizhnego Vostoka: VII-Seredina XIII v.: Sotsial’no-Ekonomicheskie Otnosheniia. Moscova: Nauka, Glav. Red. Vostochnoi Lit-ry, 1984, 344 s.
ÖZET
Orta Doğu’nun Orta Çağ Şehirleri (7. yüzyıldan 13. yüzyılın ortalarına): Sosyo-Ekonomik İlişkiler
Средневековый Город Ближнего Востока: VII-Середина XIII в.: Социально-Экономические Отношения
Bu kitap Suriye ve Mısır’ın şehirlerinde 7. yüzyıldan 13. yüzyılın ortalarına kadar uzanan süreçteki demografi, ekonomi ve toplumsal ilişkilere dair ilk çalışmalardan biridir. Yazar, geniş ve kapsamlı bir dizi tarihsel kaynağı gözden geçirerek, şehrin konumunu o zamanlardaki toplumsal yapı içerisinde tanımlamakta, şehrin sakinleri tarafından geliştirilmiş olan toplumsal örgütlenme biçimlerini inceleyerek yaygın eylemlerin felsefe ve ideolojisini incelemektedir.
Yazar Orta Çağın başlarında Orta Doğu’da sosyoekonomik ilişkilerin gelişmesi için gerekli önkoşulları açıklamakta ve Orta Doğu’daki İslam şehirleri üzerine yapılan araştırmaların tarihini vurgulamaktadır.
Arap fethinden önce Orta Doğu’daki şehir yaşamını ele alan yazara göre birçok İslam şehri Arap fethinden sonra da idari merkezler olarak kalmış olan antik Bizans şehirlerinin bulundukları yerlerde gelişmiştir. İslam şehirleri ayrıca Arap fatihlerinin askerî kamplarının bulundukları yerlerde de kurulmuştur. İslam şehri, hükmettiği bölgelerle birlikte, devletin yapıtaşlarından biri olarak düşünülmüş ve özerkliğinin ve bağımsızlığının bulunmadığı telakki edilmiştir.
Yazar İslam’ın ilk yüzyıllarında Orta Çağ Müslüman şehirlerinin demografisini ele almış ve Selçuklular ve Memluklar dönmemindeki siyasal durumu ortaya koymuştur.
Yazar yazılı kaynaklar ve arkeolojik malzemeye dayanarak Orta Çağ şehirlerinin nüfus büyüklüğünü ölçmek için kullanılan birçok yöntemi açıklamaktadır.
Kitabın son bölümleri Orta Doğu şehirlerinde mali sistem, gıda fiyatları, tarımsal ürünler, çiftlik hayvancılığı, hammadde ve zanaatçılık gibi iktisadi meselelerle ilgilenmektedir. Bu bölümlerde ayrıca malların nakliyesi, gelirler ve vergi sistemi de ele alınmaktadır.
Shamsiddin Kamoliddin
Çeviren Metin Yeğenoğlu
